Het prototype van de 5-octaafse vleugels van o.a. Adreas Stein en Anton Walter met de kenmerkende Prellmechaniek verdrong op het einde van de 18de eeuw steeds meer het tot dan toe overheersende en zo geliefde klavecimbel.
Hoewel er een lange overgangsperiode heeft bestaan waarin beide, zowel klavecimbel als de nieuwe pianoforte, broederlijk naast en door elkaar gebruikt werden voor hetzelfde repertoire, ziet men bv. in een figuur als Haydn tegelijk een duidelijke overgang van nog typische klavecimbelmuziek naar ook de meer dynamische mogelijkheden van de pianoforte.
Het leidt geen twijfel dat nagenoeg alle componisten van die tijd al heel gauw de voorkeur gaven aan dit nieuwe instrument dat de mogelijkheid van een “gevoelige” aanslag zoals die van het clavichord verenigde met een grote transparantie en elegantie, alsook de meer concertante capaciteiten van het klavecimbel. Een instrument dat dus perfect voldeed aan zowel de kenmerken van de “Galante” als de “Empfindsame” stijl en de “Sturm und Drang” !
Zo werd de pianoforte het vlaggenschip van de typische Weense school met daarbij de reeds in haar buik kiemende vroegromantiek, een vroegromantiek die in de laatbarok door een figuur als C.P.E. Bach al zulk wonderlijk presentiment kende. Dat werd door de jonge Beethoven en ook Mendelssohn opgepikt en kwam dankzij o.a. Haydns en Mozarts meesterschap tot volle wasdom.
Deze hele evolutie uitte zich in alle aspecten: in de instrumentenbouw, compositie, speelwijze, techniek, stijl en interpretatie. De vroege pianofortespeelwijze stond nog heel dicht bij klavecimbel en clavichord en tegelijk kon men op de pianoforte meteen heel duidelijk horen of de speler meer begenadigd en thuis was op het ene dan wel het andere instrument. Gaandeweg ontstond er een steeds snellere evolutie naar een typische pianoschriftuur, gestiek en speelwijze. Beethoven is daar met al zijn composities met pianoforte natuurlijk het grootste en meest markante voorbeeld van. Het betreft een evolutie zonder weerga waarbij Beethoven op het einde van zijn leven met zijn buitengewone ideeën en esthetiek elk instrument zelfs oversteeg.
Het thema van dit seizoen wil nu vooral deze eerste fase van de vroege Weense pianoforte belichten met solo en kamermuziekwerk van de twee grootste protagonisten: Mozart en de nog jonge Beethoven.
Hoe verfrissend klinkt deze muziek met een dergelijk “jong” instrument!
Piet Kuijken (°1972) studeerde o.m. bij Jan Michiels, André De Groote en Menahem Pressler. Hij behaalde Hogere Diploma’s piano en kamermuziek met grootste onderscheiding aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel en het Performer Diploma aan Indiana University met een BAEF Fellowship. Hij is winnaar van de prijzen E.Ollin, M.Lefranck, M.Horlait-Dapsens, de “CERA-Jeugd en Muziekprijs 1994” en de Schumann Concerto competition te Bloomington.
Hij is sinds 2002 docent piano en pianoforte aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel, gastprofessor pianoforte aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen en geeft kamermuziekseminaries aan het Orpheus Instituut te Gent. Sinds 2016 doceert hij ook pianoforte aan de Sorbonne te Parijs (Master Interprétation de Musiques Anciennes).
Hij trad als solist en kamermusicus wereldwijd op en vele concerten werden door radio en televisie uitgezonden. Hij was jurylid in het Internationaal Pianoforte Concours Musiqua Antica te Brugge in 2016 en 2019.
Piet Kuijken vormt het Talisma ensemble met Naaman Sluchin en Amy Norrington en speelde vaak met zijn vader Wieland Kuijken, Barthold Kuijken, Albrecht Breuninger, Boyan Vodenitcharov, Oxalys, het Collectief, Explorations, Roel Dieltiens, Olsi Leka, Dietrich Henschel en vele anderen. Zijn gelauwerde discografie (Choc du monde de la musique, Diapason d’or, Luister “10”, “Outstanding” IRR, “Gouden label” Klassiek Centraal etc.) omvat kamermuziek gaande van Bach tot Gubaidulina bij verschillende platenlabels en solo pianoforte opnames met werk van Robert Schumann, Beethoven (Fuga Libera), Mozart (Denon), Brahms (Passacaille) en Dussek (Brilliant Classics). Een nieuwe dubbel CD met de volledige duo’s voor viool en pianoforte van Schubert samen met violist Naaman Sluchin verscheen dit jaar bij het label Passacaille en behaalde 5 diapasons en le choix de Musique3.
